Japani, nchi iliyozoea matetemeko ya ardhi, hivi majuzi ilikumbwa na mfululizo wa matetemeko ya ardhi yenye nguvu katika sehemu yake ya magharibi. Matetemeko haya ya ardhi yalisababisha vifo vya watu wasiopungua 62 na kuwaacha wengine wengi wakiwa wamenasa chini ya vifusi vya majengo yaliyoporomoka.
Wimbi la mshtuko wa kipimo cha 7.6 lilitikisa Wilaya ya Ishikawa na maeneo ya jirani, na kusababisha mitetemeko iliyodumu kwa siku kadhaa. Saa 72 za kwanza ni muhimu kwa kuokoa maisha baada ya janga la asili la ukubwa huu.
Baadhi ya mikoa bado haina huduma ya maji, umeme na simu. Wakazi wana wasiwasi kuhusu mustakabali wao usio na uhakika.
“Siyo machafuko tu, ukuta ulianguka na unaweza kuona kupitia chumba cha pili. Sidhani kama tunaweza kuendelea kuishi hapa,” Miki Kobayashi, mkazi wa Ishikawa, wakati akifagia nyumba yake.
Pia alisema kuwa nyumba yake iliharibiwa hapo awali na tetemeko la ardhi mnamo 2007.
Kati ya vifo hivyo, 29 viliripotiwa katika mji wa Wajima, huku watu 22 wakifariki Suzu, kulingana na mamlaka ya mkoa wa Ishikawa. Makumi ya watu pia walijeruhiwa vibaya, pamoja na katika wilaya jirani.
Licha ya idadi ya wahasiriwa kuendelea kuongezeka, maonyo ya haraka yanayotangazwa kwa idadi ya watu kupitia vyombo vya habari na simu, pamoja na mwitikio wa haraka wa wakaazi na mamlaka, inaonekana kupunguza kiasi cha uharibifu.
Toshitaka Katada, profesa wa Chuo Kikuu cha Tokyo ambaye ni mtaalamu wa majanga, alisema wakazi wamejiandaa kwa sababu eneo hilo tayari limekumbwa na matetemeko ya ardhi katika miaka ya hivi karibuni. Walikuwa na mipango ya uokoaji na vifaa vya dharura.
“Pengine hakuna mtu Duniani ambaye yuko tayari kwa majanga kama Wajapani,” aliambia Associated Press.
Kwa sababu Japani iko kando ya “Pete ya Moto ya Pasifiki”, eneo lenye volkano nyingi na hitilafu za tetemeko la ardhi, huathiriwa mara kwa mara na matetemeko ya ardhi.
Hata hivyo, Katada, alionya kuwa hali bado ni hatari na haitabiriki. Tetemeko la ardhi na tsunami la Machi 2011 kaskazini mashariki mwa Japani lilitanguliwa na matetemeko mengine ya ardhi.
“Bado haijaisha,” Katada alisema.
Utabiri wa wanasayansi mara nyingi umegeuka kuwa sio sawa, kama katika tetemeko la ardhi la 2016 huko Kumamoto kusini-magharibi, eneo ambalo hapo awali lilifikiriwa kuwa halikuathiriwa na matetemeko ya ardhi.
“Kuwa na imani kubwa katika uwezo wa sayansi ni hatari sana. Tuko kinyume na maumbile,” Katada aliongeza.
Picha za angani zinazotangazwa na vyombo vya habari vya Japan zinaonyesha uharibifu mkubwa katika maeneo yaliyoathirika zaidi, huku maporomoko ya ardhi yakiteketeza barabara, boti kurushwa majini na moto ukisababisha sehemu nzima ya mji wa Wajima kuwa majivu.
Jeshi la Japan lilituma wanajeshi 1,000 kwenye maeneo ya maafa ili kushiriki katika shughuli za uokoaji. Bado haijulikani ni wahasiriwa wangapi wanaweza kuwa chini ya vifusi.
Wadhibiti wa nyuklia waliripoti kuwa vinu kadhaa vya nguvu za nyuklia katika eneo hilo vilikuwa vikifanya kazi kawaida. Tetemeko kubwa la ardhi na tsunami mnamo 2011 lilisababisha kuyeyuka kwa vinu vya tatu na uvujaji mkubwa wa mionzi kwenye kinu cha nyuklia kaskazini mashariki mwa Japani.
Siku ya Jumatatu, Shirika la Hali ya Hewa la Japan lilitoa onyo kuu la tsunami kwa Ishikawa na maonyo au ushauri mdogo kuhusu tsunami kwa maeneo mengine ya pwani ya magharibi ya kisiwa kikuu cha Honshu cha Japani, na pia kwa kisiwa cha kaskazini cha Hokkaido.
Saa kadhaa baadaye, tahadhari hiyo ilipunguzwa na maonyo yote ya tsunami yaliondolewa mapema Jumanne. Baadhi ya mikoa ilipigwa na mawimbi yanayozidi urefu wa mita moja.
Walakini, meli zilizozama nusu bado zinaweza kuonekana kwenye ghuba ambapo mawimbi ya tsunami yalivunja, na kuacha ufuo wa matope.
Watu waliohamishwa kutoka kwa nyumba zao walikusanyika katika kumbi za maonyesho, shule na vituo vya jamii. Trafiki ya reli katika eneo hilo ilitatizwa, lakini huduma imerejeshwa kwa kiasi kikubwa. Sehemu za barabara kuu zilifungwa.
Watabiri wa hali ya hewa wanatabiri mvua, wakizua wasiwasi kuhusu kudhoofika kwa majengo na miundombinu.
Eneo hili linajumuisha maeneo ya watalii mashuhuri kwa ufundi wa kitamaduni, kama vile vazi la nguo, pamoja na maeneo ya urithi wa kitamaduni.
Waziri Mkuu wa Australia Anthony Albanese aliungana na Rais Joe Biden na viongozi wengine wa dunia kuelezea kuunga mkono Japan.
“Mioyo yetu inawaendea marafiki zetu huko Japani,” alisema. “Tutatoa, na tumetoa, msaada wote ulioombwa na marafiki zetu wa Japani.