Katikati ya Afrika Mashariki, mkataba wa kihistoria uliidhinishwa hivi majuzi na nchi saba za mto Nile, unaojulikana kama Mkataba wa Mfumo wa Ushirika (CFA). Mkataba huu unalenga kuhakikisha matumizi sawa na usimamizi endelevu wa mto mrefu zaidi duniani.
Nchi kadhaa za juu kwa muda mrefu zimepinga ukweli kwamba majimbo ya chini ya mto Misri na Sudan yalipata haki kubwa kwa Mto Nile kupitia makubaliano yaliyorithiwa kutoka enzi ya ukoloni.
Ethiopia, Rwanda, Sudan Kusini, Uganda, Tanzania na Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo ni miongoni mwa nchi saba ambazo zimetia saini mkataba wa CFA ulioanza kutumika Jumapili, Oktoba 13.
Cairo na Khartoum zilikataa makubaliano haya.
Katika taarifa kwa vyombo vya habari iliyochapishwa Jumapili, Mpango wa Bonde la Mto Nile (NBI), unaoleta pamoja majimbo ya pembezoni, ulisisitiza kuwa CFA inalenga kusahihisha kukosekana kwa usawa wa kihistoria katika upatikanaji wa maji ya Mto Nile.
“CFA inatambua mahitaji halali ya Majimbo yote ya Bonde la Mto Nile na inatuahidi kushiriki kwa usawa maji haya kwa njia ambayo inakuza maendeleo endelevu. Mkataba huu unajumuisha matumaini kwa siku zijazo, ambapo kila nchi inaweza kukua na kustawi bila kuwanyima wengine fursa sawa,” IBN ilisema.
Mto Nile kwa muda mrefu umekuwa kitovu cha mivutano ya kijiografia katika Afrika Mashariki, hasa kati ya Misri na Ethiopia.
Msuguano uliongezeka wakati Addis Ababa ilipojenga mradi mkubwa wa kufua umeme kwenye Mto Blue Nile, ambao Cairo aliuita tishio kwa usalama wake wa maji.
Mpango huu ni hatua muhimu kuelekea kuimarisha ushirikiano wa kikanda, muhimu ili kuhakikisha upatikanaji sawa wa rasilimali za maji na kuhakikisha maendeleo endelevu kwa nchi zote zinazohusika.