Mapinduzi yaliyoshindwa nchini Sierra Leone: tishio kwa utulivu na demokrasia
Katika taarifa yake kwa umma, Rais Julius Maada Bio wa Sierra Leone alielezea tukio la hivi majuzi la Novemba 26 kama mapinduzi ya kinyama. Rais alifichua kwamba uchunguzi wa idara za usalama na upelelezi unaonyesha wazi ushahidi wa jaribio lililopangwa na lililoratibiwa la kupindua serikali iliyochaguliwa kidemokrasia kwa njia za vurugu na zisizo halali.
Rais Julius Maada Bio alihutubia taifa, akielezea uzito wa hali hiyo. Alisema: “Hatua yao ilipangwa na kuratibiwa, na ililenga kupindua serikali iliyochaguliwa kidemokrasia kwa njia za vurugu na zisizo halali, kupindua utaratibu wa kikatiba na kugeuza miongo kadhaa ya uwekezaji katika amani na demokrasia.”
Maneno ya Rais yanasisitiza uzito wa tukio hilo, ambalo halikuwa tukio la ghafla tu bali ni kitendo cha mahesabu kilicholenga kuvuruga utaratibu wa kidemokrasia ulioanzishwa nchini Sierra Leone. Washambuliaji walitaka kuvunja muundo wa kikatiba ambao nchi hiyo imejenga kwa ukali kwa miaka mingi, na kutishia amani na maendeleo ya kidemokrasia yaliyopatikana kupitia uwekezaji mkubwa.
Rais Bio alisisitiza kuwa serikali yake itayachukulia mapinduzi yaliyofeli kama suala la sheria na utulivu, lisilo na mazingatio ya kisiasa, kikabila au kidini. Alitaka kuwahakikishia wananchi kwamba mwitikio wa tukio hili utaongozwa na kutafuta haki na kuheshimu utawala wa sheria.
“Mapinduzi yaliyoshindwa kwa hiyo yatachukuliwa na serikali yangu kama suala la sheria na utaratibu, sio kama suala la kisiasa, kikabila au kidini, kwa hivyo, tuhakikishiwe kwamba tutafuata ushahidi popote inapotuongoza,” Rais Bio alisema, akithibitisha kujitolea kwa uchunguzi wa kina na usio na upendeleo.
Mapigano hayo yalisababisha vifo vya watu 21, wakiwemo wanajeshi 14 na washambuliaji watatu, alisema. Askari 13 na raia mmoja anayeshukiwa kuhusika katika jaribio la mapinduzi wako kizuizini, aliongeza.
Wanajeshi kadhaa wanaopinga serikali ni walinzi wa zamani wa Rais wa zamani Ernest Bai Koroma, alisema Luteni Jenerali na Mkuu wa Majeshi Peter Lavahun.
Lavahun alisema uchunguzi kuhusu mapigano hayo unaendelea na hauhusiani na Koroma, na kuongeza kuwa waliohusika na mapigano hayo bado hawajajulikana.
Baadhi ya maafisa walipendekeza aliyekuwa mlinzi wa Koroma huenda akawa miongoni mwa waliouawa, wakinukuu picha zilizosambaa kwenye mitandao ya kijamii.
Koroma, ambaye anaishi katika mji mkuu na kulaani ghasia hizo katika taarifa ya Jumapili, alisema koplo katika ulinzi wake aliuawa kwa kupigwa risasi nje ya nyumba yake..
Mamlaka zinazopitia matukio ya Jumapili zilikiri Jumanne kwamba, kinyume na madai ya awali ya serikali, wanajeshi waasi walifanikiwa kupata silaha.
Idara za usalama ziliripoti kupata magari mawili yaliyokuwa na vifaa vya kurushia roketi na bunduki za kivita viungani mwa Freetown.
Polisi hapo awali walitoa picha za wanaume 32 na wanawake wawili wanaosakwa kuhusiana na machafuko hayo. Wao ni pamoja na askari wanaohudumu na waliostaafu na maafisa wa polisi, pamoja na raia.
Taarifa ya polisi iliyotumwa kwenye mitandao ya kijamii inatoa “thawabu kubwa” kwa yeyote anayetoa taarifa kuhusu “wakimbizi.”
Machafuko hayo yamezua hofu ya kutokea mapinduzi mengine huko Afrika Magharibi, ambapo Mali, Burkina Faso, Niger na Guinea zote zimekumbwa na misukosuko tangu 2020.
Rais Julius Maada Bio Jumatatu alipokea ujumbe wa ngazi ya juu kutoka ECOWAS na Nigeria, nchi yenye uzito mkubwa wa kikanda ambayo kwa sasa inashikilia urais wa shirika hilo la kikanda.
“Kaimu Mwenyekiti wa Mamlaka…ametuomba kusisitiza nia na dhamira ya ECOWAS kusaidia watu wa Sierra Leone katika kuimarisha usalama wa taifa kwa njia zote, ikiwa ni pamoja na uwezekano wa kupeleka maeneo ya kikanda”, alitangaza Omar Alieu Touray, mwenyekiti wa ujumbe wa Tume ya ECOWAS unaotembelea Freetown.
Hakufafanua alimaanisha nini kwa “vipengele”.
“ECOWAS na Nigeria hazitakubali kuingiliwa kwa demokrasia, amani, usalama na utulivu nchini Sierra Leone,” alisema Mshauri wa Usalama wa Taifa wa Nigeria, Malam Nuhu Ribadu.
Sierra Leone ilikumbwa na mzozo wa kisiasa kufuatia uchaguzi wa Juni, ambao matokeo yake yalipingwa na upinzani mkuu.
Makubaliano yalifikiwa mwezi Oktoba kufuatia upatanishi ulioongozwa na Jumuiya ya Madola, Umoja wa Afrika na ECOWAS.
Rais Bio mwenyewe aliongoza mapinduzi katika miaka ya 1990 kabla ya kukabidhi madaraka na kurejea katika siasa kama raia miaka michache baadaye.