Mzozo nchini Sudan umesababisha mzozo wa kibinadamu wa hali mbaya, haswa unaoathiri wanawake wajawazito waliokimbia makazi yao. Kwa mujibu wa takwimu za Shirika la Umoja wa Mataifa la Idadi ya Watu (UNFPA), karibu wanawake milioni 2.7 walio katika umri wa kuzaa wanajikuta wakikimbia makazi yao, huku zaidi ya wanawake wajawazito 272,000 ambao karibu 91,000 wanatarajiwa kujifungua katika muda wa miezi mitatu ijayo.
Vita hivyo vilivyodumu kwa takriban miezi 20 vimeipeleka nchi hiyo ukingoni, huku mikoa yote ikiwa imekatiwa misaada yote ya kibinadamu. Zaidi ya watu milioni 12 wamekimbia makazi yao, wakiwemo zaidi ya milioni nane ndani ya Sudan na zaidi ya milioni tatu katika nchi jirani.
Sudan ilikuwa tayari inakabiliwa na miaka mingi ya mzozo wa kibinadamu, lakini mzozo huo umesababisha maafa makubwa ya kibinadamu ya kiwango kisichopimika, hasa kwa wanawake na watoto, kulingana na UNFPA. Mamilioni ya watu wamehama makazi yao, wanakabiliwa na njaa, magonjwa na vurugu.
Kila siku, kwa wastani, watu 20,000 wanakimbia makazi mapya, miongoni mwao ni wanawake wajawazito wanaokimbia kuokoa maisha yao na hawawezi kupata huduma za afya katika ujauzito, kujifungua salama au baada ya kuzaa, kwani hadi 80% ya vituo vya afya vimefungwa au vinafanya kazi kwa shida katika maeneo yenye shida. Kwa hiyo, wanawake hufa kutokana na matatizo yanayohusiana na ujauzito na uzazi.
“Baada ya kujifungua, mimi huhangaikia baridi na kukosa mahali panapofaa kwa mtoto wangu. Hatuna nyumba, tunalala nje chini,” anasema Sabreen Abdulrahman, mama wa watoto watatu aliyekimbia makazi yake ambaye ana ujauzito wa miezi tisa na mtoto wake wa nne.
Umoja wa Mataifa unakadiria kuwa karibu watu milioni 1.5 kote nchini Sudan wako katika hatari ya njaa, wakiwemo wanawake wajawazito 35,800.
Hali hii mbaya inahitaji hatua za haraka za kuwalinda na kuwasaidia wanawake hao wajawazito waliokimbia makazi yao, kuhakikisha upatikanaji wa huduma za msingi za afya na mazingira salama ya kujifungua. Dharura ni jumla, na ni muhimu kwamba jumuiya ya kimataifa ihamasike ili kupunguza mateso ya watu hawa walio katika mazingira magumu nchini Sudan.